Een krachtig hogedrukgebied ligt met zijn centrum boven de Balkan en bepaalt ook vandaag het weerbeeld in de Alpen. Met een zwakke noordoostelijke stroming wordt droge en in bergen uitgesproken droge lucht aangevoerd. Over het laagland en de dalen bevindt zich markant koudere lucht.
Extreem zacht in de bergen
Met veel plezier en enig fronzen las ik de afgelopen dagen in de diverse fora en sociale weermedia platforms over komende dump sneeuw in de Alpen, sneeuwstorm in de Benelux en een ijzig op hand zijnde hogedruk regime. Groot natuurlijk dan weer de teleurstelling wanneer alles plotseling wordt afgezwakt of teruggeschroefd. Het maakt nogmaals duidelijk hoe complex onze atmosfeer in elkaar zit en dat geldt met name voor het weer in de Alpen met zijn grote diversiteit aan landschap. Eigenlijk heeft elk dal zijn eigen micro-klimaat met eigen lokale wetmatigheden en dit maakt het juist zo spannend, boeiend maar vaak ook bijzonder lastig voor ons weermannen.
Kaiserwetter ook gisteren weer in grote delen van de Alpen. Vooral in de bergen was het
extreem zacht
Overigens ging het gisteren ook op een andere vlak grandioos mis doordat de geprognosticeerde Hochenbel en mist die eigenlijk hadden moeten optreden vrijwel volkomen uitbleef of slechts in afgezwakte vorm optrad. De bewoners van het Alpenlaagland hadden zich ingesteld op mist en Hochnebel, in plaats daarvan werd het een prachtige zonovergoten winterdag. Wel heel sportief overigens van de officiële Zwitserse Meteodienst (MeteoSchweiz) die deze "Fehlprognose" gisteren ruiterlijk toegaf en toelichtte.
Omdat we met een extreme weersituatie te maken en er op dit moment weinig "actief" weer in de Alpen plaatsvindt, wil ik vandaag van de gelegenheid gebruik maken om eens extra aandacht schenken aan een toch wel bijzondere situatie. Voor diegenen die dit niet interesseert en gewoon willen weten of de sneeuw en kou nu wel -of niet komen lekker overslaan en verder lezen. Kleine hint alvast: "het wordt vanaf morgen ook in de bergen geleidelijk weer kouder met vanaf vrijdag toenemende sneeuwkansen gevolgd door markant kouder weer" !
Mooie optische verschijnselen door kleine ijskristallen in de lucht
in dit geval een halo, boven de pistes (Birkhahnalm, Flachau)
Warmtehoog , extreme inversie
Sinds zondag is de toevoer van de koude lucht de pas afgesneden door een hogedrukgebied welke met zijn kern vanaf de Atlantische Oceaan ten noorden van de Alpen binnenschoof . Dit hoog neemt enerzijds op hoogte zeer zachte lucht mee, anderzijds wordt deze lucht door de dalende luchtbewegingen binnen het hoog ook nog eens extra opgewarmd. (immers hogedruk- dalende luchtbewegingen - opwarming), eigenlijk hetzelfde principe als bij föhn.
Tegelijkertijd bevindt zich in de onderste laag van de atmosfeer, pak hem beet tot een hoogte van 800 a 1200 meter zwaardere koudere en ook veel vochtigere lucht. Deze koude plaklaag zit als het ware gevangen en kan niet weg. Tijdens de lange nachten en boven sneeuw koelt ze daarnaast nog verder af en door de condensatie ontstaat de mist en in de dalen de Hochnebel. Tegelijkertijd druk van bovenaf de veel drogere en zachter lucht op die grenslaag met als gevolg dat er een soort deksel op komt te zitten die zo lang er geen wind opsteekt en de boel eens lekker door schudt, niet meer weg kan ! Gevolg dus zacht en zonnig boven de inversie, mistig en koud eronder.
Hochnebel (inversie) een typisch en vaak weder kerend fenomeen in de bergen bij
hogedrukinvloeden
Omgekeerde wereld, de inversie
Zo zagen we gisteren in de Alpen dan ook enorme temperatuursverschillen optreden, terwijl het in menig dal ijzig koud was met temperaturen ook overdag van -7 tot - 12 graden scheen hogerop de hele dag de zon en werd het lokaal op een hoogte van 1200 tot 1500 meter 8 tot 14 graden in de plus ! Wat echter tegen de prognoses vrijwel uitbleef was de Hochnebel en mist. Ook in de dalen en het Alpenlaagland veelal stralend zonnig en niks geen "unten Grau". Dat de mist en Hochnebel uitbleven was het gevolg van de extreme inversie en vooral door de zeer droge lucht die van bovenaf een stempel op het geheel drukte. Deels hadden we in de bergen te maken met een luchtvochtigheid die terugviel naar 10%, gortdroge lucht dus die geen druppeltje "vocht" toestaat.
Sneeuw die niet kan dooien
Dit brengt ons meteen bij het volgende interessante fenomeen. De "leek" die de afgelopen dagen de weerkaarten bekeek en al die gele en oranje kleuren als uiting van de zeer hoge temperaturen in de bergen voorbij zag komen schrok zich wellicht een hoedje. Maar liefst 8 tot 10 graden op 1500 meter, 6 tot 8 graden op 2000 meter ! Zeg maar dag met je handje tegen de mooie sneeuw, dit kan niet goed gaan. Echter geen paniek !
Koud is momenteel het in de dalen, besneeuwd Rhonedal in Oberwallis gisterenmidddag
Sneeuw smelt niet zozeer door de temperatuur van de lucht maar vooral door de luchtvochtigheid in combinatie met veel wind. De luchtvochtigheid duiden we binnen de meteorologie aan door middel van de zogenaamde dauwpunten (DP). Het dauwpunt is de temperatuur waarbij waterdamp begint te condenseren door afkoeling van de lucht zonder dat vocht wordt toegevoerd of afgevoerd. Algemeen kan men stellen: hoe lager het dauwpunt hoe droger de lucht. Het dauwpunt wordt vooral gebruikt voor de berekening van de wolkenbasis, de kans op mist ,en mogelijke ijsvorming als ook de sneeuwval(grens). Algemeen kan men stellen dat hoe lager het dauwpunt is hoe droger de lucht zal zijn, bij negatieve dauwpunten valt de neerslag meest in de vorm van sneeuw en stagneert het smeltingsproces.
Extreem droge lucht
Pakken we nu de DP er eens bij dan zagen we gisteren bijvoorbeeld op de Riederalp (1800m) in Oberwallis een luchtemperatuur van +5°C en tegelijkertijd een DP van -25°C, Visperterminen in de zuidelijke Walliser Alpen schopte het tot +14°C met een DP van -14°C. Met deze lage DP kan en zal de sneeuw niet smelten en blijft gewoon mooi droog. Daarnaast hebben we ook nog te maken met een ander proces wat we "sublimatie" noemen en er voor zorgt dat er nogmaals extra warmte aan de omgeving vlak boven de sneeuw wordt onttrokken en het eventuele smelten nog meer tegengaat. Enkel daar waar de zon rond het middaguur een extra thermische oppepper geeft kan het tijdelijk smelten. Zo, duizelt het u al met al deze technische achtergrond informatie ? Gewoon lekker weer vergeten, we komen er zeker dit seizoen nog vaker op terug. Nu snel verder met het Alpenweer en de actualiteiten.
Geleidelijk ook in de bergen weer kouder
Boven de Atlantische Oceaan zien we een krachtig hoog dat via centraal Europa een brug vormt naar een ander hoog met centrum boven de Balkan. Het Balkanhoog trekt de komende dagen verder naar het oosten weg en zal zijn invloed op het Alpenweer geleidelijk gaan verliezen. Het Atlantische hoog gaat zijn hoogteas naar het noorden toe verplaatsen. Tegelijkertijd trekt een actieve depressie met zijn randstoringen en gevuld met zeer koude arctische lucht vanaf het hoge noorden Scandinavië in.
Ondanks de hoge temperaturen prima wintersportcondities (Sölden)
Vrijdag sneeuw Alpennoordkant
In eerste instantie verandert er de komende 48 uur dus nog niet veel, veel zon en zeer zacht in de bergen en diepvrieskou in de dalen en het laagland. Wel zien we dat we het hoogtepunt van de "warmte" in de bergen vandaag hebben gehad en de temperaturen langzaam maar zeker naar beneden gaan. Veel koudere lucht gaat ons echter vanaf donderdag bereiken, mogelijk dat er donderdag in het oosten van Oostenrijk al een enkele vlok sneeuw uit overtrekkende wolkenvelden zal vallen. Uitgaande van de bovengenoemde depressie die vrijdagochtend met zijn centrum boven zuid Zweden wordt verwacht nadert in de nacht van donderdag op vrijdag vanuit het noorden een koufront de Alpen. Donderdagavond zien we de bewolking vanuit het noorden snel toenemen en in de nacht op vrijdag en vrijdag overdag gaat het sneeuwen of vallen er steeds weer sneeuwbuien. Het zwaartepunt van de sneeuwval wordt aan de centrale en vooral oostelijke Alpennoordkant berekend, hier kan het ook aanhouden en deels intensief sneeuwen. Hoe meer naar het westen en vooral zuiden hoe minder sneeuw en kan het zelfs gewoon droog blijven. De sneeuwvalgrens ligt meest tussen de 800 en 500 meter.
Vooral de centrale oostelijke Alpennoordkant mag zich vrijdag verheugen op
een dik pak sneeuw
Uitgaande van de laatste modeluitdraai van het ECMWF en WRF zien we dat het zwaartepunt van de sneeuwval aan de centrale oostelijke Alpennoordkant kom te liggen. Hier kan de nordstau geruime tijd zijn werk doen en zal er zo'n 20 tot 50cm Neuschnee gaan vallen, lokaal bij gunstige Stau ook nog wat meer. Hoe meer naar het westen en zuiden hoe minder sneeuw, dit komt door een "knietje" van het Atlantische hoog achter het koufront. Helaas daardoor ook geen Genua laag wat eventueel voor wat sneeuw aan de zuidkant zou kunnen zorgen.
Achter het koufront stroomt vrijdag nogmaals een portie zeer koude en vrij droge arctische lucht over de Alpen uit, het wordt vooral in de bergen weer bitter koud. Op 1500 meter vallen de temperaturen terug naar -10 tot -15 graden en op 2000 meter komt het kwik tussen de -7 en -9 graden uit. Een harde tot stormachtige wind maakt het voor het gevoel nog een heel stuk kouder. Zaterdag en zondag hebben de oostelijke Alpen nog steeds te maken met de naweeën van de wegtrekkende storing. Vooral aan de Alpennoordkant nog meer bewolking waaruit wat sneeuw of een sneeuwbui kan vallen. Elders meer en meer zon. Zondag ook in de Oostenrijkse Alpen steeds bredere opklaringen en laatste sneeuw(buien) ten oosten van Salzburg
Foetsie oranje en gele kleuren, vanaf vrijdag zitten we volop in de koude lucht
met op 1500 meter -10 tot 15 graden vorst
De weersverbetering hebben we opnieuw te danken aan een hogedrukgebied welke begin volgende week over grote delen van west en centraal Europa komt te liggen. In de bergen dus weer veel zon en natuurlijk weer de Hochnebel in de dalen en het laagland. De inversie zal echter bij lange na niet zo sterk zijn stempel op het geheel drukken en de zeer hoge temperaturen in de bergen zijn ook niet meer waarschijnlijk. Eigenlijk perfect winterweer en daar waar verse sneeuw is gevallen gewoon op en top genieten !
Ten slotte nog even een blik op de langere termijn. Vanaf het midden van de volgende week zien we dat het hoog wat aan de wandel gaat en zijn zwaartepunt in noordelijke richting gaat verplaatsen. Tegen het einde van de nog enigszins betrouwbare verwachtings- periode zien we het zwaartepunt richting Engeland en Scandinavië doorschuiven. De koudere arctische lucht die ook dan nog oostelijke van de Alpen aanwezig is kan geleidelijk weer naar het westen toe gaan uitstromen en krijgt daarbij ondersteuning van nieuwe koude-impulsen vanuit het noordoosten. De temperaturen gaan opnieuw weer naar beneden. In hoeverre eventuele storingen (hoogtelaag) tegen die tijd voor nieuwe sneeuwval kunnen gaan zorgen is nog onzeker.
Licht winters in het Sauerland, vanaf vrijdag gaat dit veranderen en zal er 20 tot 30cm
sneeuw gaan vallen
Winterweer Benelux, Sauerland
Ook de lage lande en de Duitse Middelgebergtes gaan vanaf donderdag te maken krijgen met een totaal ander weerbeeld. Het wordt niet alleen een heel stuk kouder, het gaat ook nog eens heel hard waaien. Vooral de noordelijke kustgebieden moeten vanaf donderdag rekening houden met een (zware)storm en in verband met springtij ook op gevaar van hoogwater (stormvloed) ! Vooral tijdens frontpassage (koufront) kan het aardig gaan spoken. De buien krijgen vanaf donderdagavond overal een winters karakter en vooral vrijdag vallen er talrijke sneeuw en hagelbuien. Of het Nederland en België tot een sneeuwdekje zal gaan komen is nog onzeker. De grootste kans daarop maakt het zuiden van Limburg en oosten van België, het ECMWF berekent daar 5 tot 10cm. Elders waarschijnlijk alleen tijdens de zwaardere buien een witte wereld ! Winters wordt het wel in de Ardennen en met name het Sauerland, hier kan 10 tot 30cm sneeuw gaan vallen, hoogste waardes voor het Sauerland. In de loop van het weekend dan overal afnemend buiig. De temperaturen gaan geleidelijk weer omhoog.
Tot zover dit extra uitgebreide Alpenweerbericht. Morgen gaan we verder kijken welke verrassingen atmosfeer dan weer voor ons in petto heeft en of het gaat lukken met het Alpenwintertje en de sneeuw in het Sauerland en eventueel ook de "Lage Landen". Fijne dag.
ps: wilt u automatisch de dagelijkse weerberichten ontvangen kies dan de optie "Volgen -meld u aan" rechts in de balk
Johann Geers,
Termen (Oberwallis, Zwitserland)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten