Johanns (Alpen) Weer: Aanhoudend zacht. / Winterprognose

Termen maandagmiddag 17h00,

Voorlopig op de weerkaarten nog geen winterse inspiraties. Vandaar vandaag een korte Alpenweerpraat. Tevens wil ik van de gelegenheid gebruik maken om eens een blik te werpen op de komende winter. Wordt het kwakkelen of krijgen we wellicht een onvervalste strenge winter....

Actueel
Geheel volgens verwachting trekt een depressie, behorend bij een complex lagedrukgebied ten zuiden van IJsland, via het westen van Frankrijk naar het noorden van Italië. Dinsdagochtend ligt het laag met kern boven de Golf van Genua. Door deze ontwikkeling nemen vandaag de drukverschillen tussen de noordkant en zuidkant van de Alpen verder toe en krijgen de gebieden ten noorden van de Alpenhoofdkam te maken met een stormachtige Föhn. Met het verplaatsen van het laag naar noord Italië komt vervolgens de Föhn van west naar oost tot liggen en begint het te regenen. Vooral ten zuiden van de Alpenhoofdkam kan het aanhoudend en ook stevig door kletteren. De Alpen bevinden zich in warme lucht en sneeuw valt ook enkel boven de 2700 a 3200 meter.

Isobarenkaart vandaag

In de navolgende dagen krijgen we opnieuw te maken met hogedruk. Het wordt dan ook opnieuw droog en vrij zacht weer. Een overgang naar belangrijk kouder weer met sneeuw in de Alpen is ook vandaag niet op de kaarten terug te vinden.

Koud gaat het de volgende week wel worden in het uiterste noorden van Europa. Onder invloed van een eerste "winterse depressie", waarvan een deel via Nova Zembla naar noordwest Rusland afzakt, wordt een portie arctische lucht via de Noordkaap naar het zuidoosten getransporteerd. In Spitsbergen, waar het overigen nog steeds maar niet wil winteren, het noorden van Scandinavië alsmede het noordwesten van Rusland kunnen zich dus alvast gaan voorbereiden op winterse omstandigheden met vorst en sneeuw.

ECMWF bodemdrukkaart voor zondag 10 oktober

Wij zullen voorlopig nog geduld moeten hebben voor wat betreft vorst en sneeuw. Onder invloed van hogedruk zal het geleidelijk dus wel wat gaan afkoelen maar met winter heeft dit vooralsnog weinig te doen. En eigenlijk is dit maar goed ook.

Een koude oktober met vroege vorst en sneeuwval in west Europa is over het algemeen ongunstig voor de daaropvolgende winter (zacht). Oktober, gedomineerd door hogedruk en vrij zacht weer, is daarentegen gunstig voor de winter (koud). Althans zo ziet het eruit als we de statistieken erop na slaan. Nu is het natuurlijk zo dat het weer zich niet aan statistieken houdt en dit geen garantie geeft voor een koude of zachte winter.

Winterprognose
Er zijn diverse indicaties dat we opnieuw een koude winter gaan krijgen en goed mogelijk dat de komende winter qua Hellmangetallen de winter van 2009-2010 voorbij zal gaan streven.
Laten we de diverse factoren eens nader onder de loep nemen;

Low-index
Het jaar 2010 kenmerkt zich door een persisterend zgn low-index weerpatroon.
Deze is hardnekkig en het ziet er naar uit dat het tot minstens in het komende voorjaar zal aanhouden. Een low-index patroon (zwakke straalstroom) wordt gekenmerkt door 3 of 4 planetaire (Rossby) golven welke zich over het noordelijk halfrond bewegen. Door dit aantal hebben de golven een hoge amplitude waardoor het mogelijk wordt dat de polaire jet (jetstream) behoorlijk kan gaan slingeren. Dit leidt vervolgens weer tot het ontstaan van geblokkeerde weersituties.

Overigens kunnen ook het optreden van bovengemiddelde sneeuwval en koude in oktober boven Siberië gunstig zijn voor winterse inspiraties bij ons . Het daarmee zich verder in kracht ontwikkelende Siberische "koude hoog" welke vanaf eind augustus boven Siberië in stelling wordt gebracht, blokkeert eveneens de van west naar oost georiënteerde jetstream. Deze wordt daardoor eveneens gedwongen te gaan slingeren ( zie ook Rossby golven). Het Siberische hoog kan er zo voor zorgen dat lagedrukgebieden vanaf de oceaan het vasteland van Europa niet kunnen bereiken. Als het hogedrukgebied zijn invloed uitbreid richting Scandinavië komt ook in west en centraal Europa aanvoer van koude en droge lucht op gang.

ENSO (El Niño en de Southern Oscillation)
ENSO kent 3 fasen waarvan "El Niño" de bekenste is. Daarnaast komt er nog een "normale toestand" voor alsmede ook een negatieve fase. Deze laatste luistert naar de naam "La Niña".
La Niña wordt ook wel als "anti El-Niño" aangeduid en volgt vrijwel altijd een El Niño fase op (elke 3 tot 7 jaar). Momenteel hebben we te maken met zo'n La Niña fase.
Ofschoon La Niña fase geen grotere, directe gevolgen op het weer in west Europa en Atlantische Oceaan heeft, draagt het er mede in combinatie met de low-index situatie toe bij dat de invloeden van de Atlantische Oceaan op het west Europese weer beduidend kleiner zullen zijn dan bij El Niño of een zgn. high-index fase. Oftewel; minder depressie activiteit.
Naast La Niña zijn er meer mechanismen die direct of indirect met ENSO te maken hebben. Deze "teleconnecties" hebben invloed op het weer over de gehele aardbol.

Prognose ENSO (negatief ook tijdens de wintermaanden)

Pacific decadal oscillation (PDO) en Atlantic multidecadal oscillation (AMO)
Met PDO wordt de temperatuur van het oppervlakte water in de Stille Oceaan (Pacific), ten noorden van 20 ° N aangeduid. Deze kan zich in een warme fase ofwel in een koude fase bevinden. Momenteel hebben we te maken met een zgn. koude PDO.

Temperatuur anomalie noordelijke Pacific

PDO index

Met AMO wordt een cyclisch optredende circulatie verandering van de zee stromingen in de
noord Atlantische Oceaan bedoeld. Hierdoor kan het oppervlakte van de Oceaan een positieve ofwel negatieve anomalie van het gehele oppervlakte water van het noord Atlantische bekken vertonen. De temperatuur anomalie zal vervolgens zijn invloed uitoefenen op de atmosfeer.

AMO index

Een koude PDO en warme AMO in combinatie met een negatieve El Nino (La Niña) zullen (kunnen) een gunstige uitwerking hebben voor een koude winter in (west) Europa.

Quasi-Biennial Oscillation (QBO)
QBO is een quasi periodieke atmosferische golf in de equatoriale stratosfeer op een hoogte van 16 tot 40 kilometer met een maximum op circa 20 tot 25 kilometer hoogte. Deze zonale Wind kan afwisselend (gemiddeld elke 27 maanden) oost dan wel west gericht zijn. Momenteel zien we in de stratosfeer een verschuiving naar west. De QBO speelt een belangrijke rol met betrekking tot de variabiliteit van de zonneactiviteit op de aard atmosfeer en daarmee ook op het globale klimaat. Westelijke stratosferische stromingen zijn ook weer gunstig voor koude winters.

A propos zonneactiviteit
Ofschoon de zonneactiviteit weer aan het toenemen is hebben we nog steeds te maken met een zonne minimum. Niet alleen een geringe zonneactiviteit maar vooral ook het einde (overgang) van een zonne minimum pleit voor een koude winter.

NWS-NCEP
Geheel in lijn met bovenstaande prognostiseert ook het Amerikaanse NWS-NCEP model een koude winter voor vrijwel geheel Europa waarbij vooral december 2010 en januari 2011volgens dit model koud zullen gaan uitpakken !

Ter afsluiting
Uitgaande van oa. bovenstaande uiteenzetting alsmede ook andere niet genoemde factoren lijkt mij de kans op een koude winter zeer reëel. Zoals we echter allemaal weten hoeft een koude winter niet gelijk ook een sneeuwrijke winter te betekenen. Integendeel.
Vooral de Alpen zijn gebaat bij de aanvoer van vochtige (lees; zachtere) lucht wanneer het om sneeuwval gaat. Langdurige koude continentale aanvoer kan zelfs funest zijn voor de wintersport in de Alpen en middel gebergten. In hoeverre een geblokkeerde circulatie de komende winter neerslag (sneeuw) zal gaan opleveren valt met de kennis van vandaag helaas niet te zeggen.

Een volgende verificatie met betrekking tot de komende winter volgt in de laatste week van oktober. Tot zover lekker duimen met zijn allen en hopen dat oktober geen winterse trekjes zal gaan vertonen.........

Wallis (Simplon)